Zagadki dla wytrwałych
19.
METAGRAMY
Metegram (od gr. meta – po, za, wraz z, po drugiej stronie oraz gamma – litera) to wyraz różniący się od innego wyrazu jedną literą. Po zmianie litery w podanych wyrazach siedmioliterowych powstaną nowe. Zmienione litery utworzą czterowyrazowe rozwiązanie.

KONSONANTKA
Po uzupełnieniu podanych we właściwej kolejności grup spółgłosek odpowiednimi samogłoskami powstaną tytuły siedmiu utworów Edmunda Niziurskiego.

ALGEBRAF
Pamiętając, że jednakowym literom odpowiadają takie same cyfry, należy odtworzyć prawidłowe działania arytmetyczne: dodawanie, dzielenie, mnożenie, odejmowanie. Ciąg cyfr: 0 – 1 – 2 – 3 – 4 – 1 – 4 – 5 – 6 – 5 – 3 – 7 – 8 – 9 – 5 – utworzy rozwiązanie.

18.
ANAGRAMÓWKA
Po odpowiednim przestawieniu liter w czteroliterowych wyrazach lewego i środkowego diagramu powstaną wyrazy ośmioliterowe o takiej samej literze początkowej, które wpisujemy do kratek prawego diagramu. Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie – tytuły trzech utworów Edmunda Niziurskiego.

RozwiązanieRobocza hipoteza; Boisko; Wyraj.
ANAGRAM RYSUNKOWY
Po odpowiednim przestawieniu liter odgadniętych haseł powstanie tytuł utworu Edmunda Niziurskiego o początkowych literach: G. B.

RozwiązanieGwiazda Barnarda
17.
ELIMINATKA
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów do lewego i środkowego diagramu z każdego siedmioliterowego słowa należy wykreślić litery sześcioliterowego wyrazu, pozostałe, przeniesione do kolorowej kolumny, utworzą rozwiązanie.

.
1) do noszenia drobiazgów • tkanina jedwabna;
2) komórka społeczna • zdobycz ślepej kury;
3) element posłania • na kuchennym stole;
4) między ekspedientką a klientem • kościelny śpiewak;
5) mistyfikator • ze śledziami na biwaku;
6) porachowanie się • służy do kopania;
7) bieg długodystansowy • nieprofesjonalista;
8) pokój przyjęć • czasami na lufie karabinu;
9) erozja • z puchu lub wełny;
10) latający obiekt • sztuka walki rodem z Japonii;
11) pożądany w niebezpieczeństwie • napój bogów;
12) marzenie alchemików • rodzaj deseru;
13) codzienna strawa • siedziba Belzebuba;
14) miłośnik dużego ekranu • podpisany przez „życzliwego”;
15) siła fizyczna • z pniem i koroną.
RozwiązanieTreści podpowiedzi
LOGOGRYF METAGRAMOWY
W każdym odgadniętym słowie wpisanym do lewego diagramu należy zmienić jedną literę i tak powstały ciąg czterech liter przenieść do prawego diagramu. Przeniesione litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie – tytuł utworu Edmunda Niziurskiego.
.

1) Wino musujące.
2) Aktywny wulkan na Sycylii.
3) Sidło.
4) Imię męskie, popularne wśród Węgrów.
5) Bohater trylogii Jeffrey’a Forda.
RozwiązanieSekret panny Kimberley
.
ANAGRAMÓWKA
Po odpowiednim przestawieniu liter w wyrazach lewego i środkowego diagramu powstaną wyrazy ośmioliterowe, które należy wpisać do prawego diagramu. Litery z kolorowej kolumny i ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie.

RozwiązanieEdmund Niziurski, Adelo, zrozum mnie!
.
16.
KRZYŻÓWKA

.
Poziomo:
4) Tymoteusz Misiak dla uczniów.
5) Bohater utworu E. Niziurskiego łączący kuchnię, port i akcję.
6) Niekłaj z niej słynął.
Pionowo:
1) Obok nektaru w scenariuszu filmowym współautorstwa E. Niziurskiego.
2) W nazwie spółdzielni uczniowskiej, o której mowa w opowiadaniu E. Niziurskiego.
3) Miasto Marka Piegusa.
Rozwiązanie Poziomo: ALCYBIADES, KSIUTA, AWANTURA; Pionowo: KRYPTONIM, PLASTER, WARSZAWA
.
LOGOGRYF METAGRAMOWY
.
W każdym odgadniętym słowie wpisanym do lewego diagramu należy zmienić jedną literę i tak powstały ciąg czterech liter przenieść do prawego diagramu. Przeniesione litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.

1. Rodzaj klusek.
2. Większy od sadzawki.
3. Potocznie o drodze ekspresowej.
4. Szkło powiększające.
RozwiązaniePrzystań Eskulapa
.
SZYFROGRAM
.
Odgadnięte hasła szyfrogramu należy wpisać obok liczb, którymi są zaszyfrowane. Litery napisane od 1 do 30 utworzą rozwiązanie.

RozwiązanieHumor słowny Edmunda Niziurskiego
15.
LOGOGRYF METAGRAMOWY
W każdym odgadniętym słowie wpisanym do lewego diagramu należy zmienić jedną literę i tak powstały ciąg czterech liter przenieść do prawego diagramu. Przeniesione litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.

1. Pomost dla spacerujących.
2. Polowanie.
3. Brzask.
4. Drużyna sportowców.
5. Związek państw.
6. Niezbędnik krawcowej.
7. Czar.
8. Układane przez dzieci.
RozwiązanieMOLO, ŁOWY, ŚWIT, TEAM, UNIA, NICI, UROK, LEGO (KOLOROWY ŚWIAT EDMUNDA NIZIURSKIEGO)
.
OSTATNIE SŁOWO
.
Po rozmieszczeniu w pustych polach górnego diagramu kratek z parą liter powstanie siedem rzeczowników 10-literowych. Cztery pozostałe kratki, odpowiednio uszeregowane, utworzą tytuł utworu Edmunda Niziurskiego.

RozwiązanieLITERATURA, APOKALIPSA, SCENARIUSZ, POETYZACJA, BIBLIOTEKA, OPOWIASTKA, ETYMOLOGIA (SZKIELET)
.
ARYTMOGRAF
Puste pola kwadratu 9×9 należy uzupełnić literami, aby powstały rzeczowniki pospolite. Takim samym literom odpowiadają takie same liczby. Rozwiązanie utworzą litery dolnego diagramu.

RozwiązanieKRAJOBRAZ, ORANŻYSTA, TRAGICZKA, PRACOWNIK, DEMAGOGIA, DROŻDŻARZ, BRATANICA, SŁUŻBISTA, BALONIAŻ (EDMUND NIZIURSKI TO MISTRZ SŁOWA)
© ułożyła Agnieszka Dolecka
09.06.2025
14.
SKRZYŻOWANIA
Po uzupełnieniu pustego pola parą liter powstaną dwa krzyżujące się wyrazy (jeden w liczbie mnogiej). Dopisane litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.

RozwiązanieEdmund Niziurski – fenomen twórczości dla młodego odbiorcy.
.
KALAMBUR WIĄZANY
.
Rozwiązanie kalamburu wiązanego tworzy słowo powstałe z dwóch słów. Końcowe litery pierwszego są takie same jak początkowe drugiego.
Przykład: kontra + trakt = kontrakt.

Rozwiązanieklasyk (klasy syk)
.
ŁÓW SŁÓW
.
Po wypełnieniu pustych kratek diagramu odpowiednimi literami powstanie dwanaście 8-literowych rzeczowników pospolitych.
Każdy wyraz zawiera dwie takie same spółgłoski sąsiadujące ze sobą i zaznaczone kropkami, jak w słowie pizza.
Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie.

RozwiązanieAMARETTO, ATTACHAT, ATTYCYZM, FRITTATA, HATTERIA, HATTRICK, KONFETTI, LIBRETTO, PIZZERIA, SQUATTER, STACCATO, WENDETTA (MISTRZ NIZIURSKI)
© ułożyła Agnieszka Dolecka
26.05.2025
13.
FINKA
.
Poza diagramem podano w kolejności alfabetycznej wszystkie spółgłoski występujące w danym rzędzie i wszystkie samogłoski występujące w danej kolumnie.
Po ich odpowiednim uporządkowaniu powstanie rozwiązanie – tytuł utworu Edmunda Niziurskiego.
RozwiązanieEminencje i bałłabancje
.

RozwiązanieEminencje i bałłabancje
.
LOGOGRYF METAGRAMOWY
.
W każdym odgadniętym słowie wpisanym do lewego diagramu należy zmienić jedną literę i tak powstały ciąg czterech liter przenieść do prawego diagramu. Przeniesione litery, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie – tytuł utworu Edmunda Niziurskiego.

1. Pozycja dla gimnastyków.
2. Ptak z wybrzeża Bałtyku.
3. Dawna nazwa tataraku.
4. Furman z niego strzela.
5. Kanadę i USA rozdziela.
Rozwiązaniesiad, mewa, ajer, bicz, Erie – Siódme wtajemniczenie
.
PRZESUWANKA
.
Po przesunięciu wszystkich liter z pojedynczych kratek obok diagramu powstanie w nim rozwiązanie. Litery z narożników (J, S, I, O) można przesunąć tylko wzdłuż przekątnych kratek diagramu, a pozostałe do jego odpowiednich rzędów i kolumn, przy których się znajdują.

12.
SZYFROGRAM
.
Odgadnięte hasła szyfrogramu należy wpisać obok liczb, którymi są zaszyfrowane. Litery napisane od 1 do 41 utworzą rozwiązanie.

Rozwiązanieułuda, dres, krynolina, dystrykt, chmiel, uzda, kilim (Edmund Niziurski klasyk literatury dla młodych)
© ułożyła Agnieszka Dolecka
12.05.2025
11.
LOGOGRYF
.
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów litery w kolorowych polach, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.
1. Szlachcianka.
2. Kurier.
3. Jednożeństwo.

Rozwiązaniehrabianka, posłaniec, monogamia (Biała noga)
.
KRESKÓWKA
.
Brakujące litery utworzą nowe słowa i stanowią rozwiązanie zagadki.

10.
LOGOGRYF
.
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów litery w kolorowych polach, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.
- Do twarzy na plaży.
- Cieszy konie.
- Architekt Stanisława Lubomirskiego.
- Chłop pańszczyźniany.
- Bliska ciału.

Rozwiązanieopalacz, karmnik, Trapola, poddany, koszula (Alarm na poddaszu)
.
KRESKÓWKA
.
Brakujące litery utworzą nowe słowa i stanowią rozwiązanie zagadki.

Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
9.
„[…] To typ maniakalny. Może cię zadręczyć na śmierć, jeśli uzna, żeś wart „radosnej męki uczenia”, więc miej się na baczności, chyba że lubisz „radosne męki”… […]
Kręciło się tu już paru, jak mi się wydało, dość zdenerwowanych gogów. Wysunąłem dyskretnie zza mankietu kartkę z karykaturami. Jeszcze raz okazało się, że były naprawdę znakomite. Bez trudu rozpoznałem fizyka […], ze srebrną aureolą włosów wokół szlachetnej twarzy poznaczonej bruzdami cierpienia i nieuleczalnej melancholii, a także bez wahania zidentyfikowałem panią Kocką, czyli Kocię, sympatyczną brunetkę w stylu „afro”, i matematyka Podleckiego, który miał czaszkę o dziwnym kształcie i wygląd „płochliwego okapi”.
Odpowiedź/Opis nauczyciela fizyki, p. Ostańki./ E. Niziurski, Szkolny lud, Okulla i ja, wyd. 2, Nasza Księgarnia, Warszawa 1995, s. 8; 41/.
21.04.2025
Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
8.
„Trąba kocha się od dwóch lat w pani Rosińskiej od przyrody, czyli Szufli, ale bez wzajemności, bo Szufla woli Geparda. […] Ma wygląd chorowity, ale nie próbuj z nim żadnych sztuczek. Na Geparda nie ma mocnych… […] Po piętrach biega Gepard, ucisza i kontroluje, ale podobno o czwartej ma masaż, więc zaraz sobie pójdzie. Nie musiał nikt mi go przedstawiać. Od razu go poznałem. Jest taki jak na karykaturze Arka. Malutka, krótko ostrzyżona główka, zapadłe policzki, długie nogi, zgarbione plecy.
Odpowiedź/Opis nauczyciela wychowania fizycznego, p. Soczewiaka. / E. Niziurski, Szkolny lud, Okulla i ja, wyd. 2, Nasza Księgarnia, Warszawa 1995, s. 8; 10/
14.04.2025
Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
7.
„Puściłem się biegiem po schodach wyprzedzając klasę, chciałem być pierwszy na górze, ale w połowie drogi zatrzymał mnie surowy głos kobiecy. Spojrzałem. Na półpiętrze stała chuda osoba z dziennikiem w ręce. Miała gładko uczesane włosy nieokreślonego koloru i zielonkawy kostium z naramiennikami, kieszeniami i wielkimi guzami, zupełnie podobny do paradnego munduru. Nie potrzebowałem sięgać do „katalogu” Arka, rozpoznałem od razu, z kim mam nieprzyjemność. Te oczy w czerwonych obwódkach, te wielkie okulary, ta workowata szyja o sfałdowanej skórze i ogólne podobieństwo do kobry”.
Odpowiedź/Opis p. wicedyrektor szkoły, Renaty Okulczyiej, zwanej Okullą. /E. Niziurski, Szkolny lud, Okulla i ja, wyd. 2, Nasza Księgarnia, Warszawa 1995, s. 7/.
07.04.2025
6.
LOGOGRYF
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów litery w kolorowych polach, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.
- W szkole wojskowej.
- Kuzynka śledzia.
- Przestrach do potęgi.
- Średniowieczny gatunek literacki.
- Stan stały wody.

Rozwiązaniekadet, aloza, groza, summa, śnieg (Adelo, zrozum mnie)
.
KRESKÓWKA
Brakujące litery utworzą nowe słowa i stanowią rozwiązanie zagadki.

RozwiązanieWyspa Strachowica
.
REBUS ANAGRAMOWY
Przestawione litery odgadniętych haseł rebusu utworzą rozwiązanie – tytuł utworu Edmunda Niziurskiego.

5.
LOGOGRYF
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów litery w kolorowych polach, czytane rzędami, utworzą rozwiązanie.
- Delikates.
- Trefniś z obrazu Jana Matejki.
- Hiszpański kompleks pałacowy.
- Odtwórca roli agenta FBI w serialu Bez śladu.

Rozwiązanieprzysmak, Stańczyk, Eskurial, LaPaglia (Przystań Eskulapa)
.
KRESKÓWKA
.
Brakujące litery utworzą nowe słowa i stanowią rozwiązanie zagadki.

4.
LOGOGRYF
Po wpisaniu odgadniętych wyrazów litery w kolorowych polach, czytane rzędami zgodnie z wyznaczonym kierunkiem, utworzą rozwiązanie.
- Narrator Lotu nad kukułczym gniazdem K. Keseya.
- Rodzaj pisma gotyckiego.
- Grupa społeczna.
- Rodzaj futra lub czapki.
- Szczęśliwe imię żeńskie.

RozwiązanieBromden, rotunda, rodzina, lisiura, Feliksa (Edmund Niziurski)
.
KRESKÓWKA
.
Brakujące litery utworzą nowe słowa i stanowią rozwiązanie zagadki

Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
3.
„Przejdźmy do twarzy. Twarz wygolona, bez zarostu, tylko z uszu sterczą mu pędzelki… duże pęki złotorudawej szczeciny, cera jasna, delikatna, można by powiedzieć dziewczęca, bez pieprzyków i brodawek, z wyjątkiem jednej małej na czole. Brwi uniesione do góry jakby ze zdziwienia, lewa bardziej – może z powodu niewielkiej blizny powyżej”.
OdpowiedźOdpowiedź/Opis złodzieja Palemona dokonany przez Dezyderiusza Pokiełbasa, zwanego Dzidkiem/. Zob. E. Niziurski, Przygody Bąbla i Syfona, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2002, wyd.VII, s. 16.
10.03.2025
Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
2.
„Po prostu uważałem, że tak należy postępować i nie potrafiłbym inaczej. „Dobroć sama dla siebie jest najwyższą nagrodą, wzbogaca bardziej tego, kto daje, niż tego kto bierze”… Zabrzmiało mi to bardzo filozoficznie, może trochę za bardzo, ale uspokoiło mnie poważnie… i do tego stopnia, że gorycz ustąpiła, a zamiast niej poczułem normalny głód. Przyśpieszyłem więc kroku, by nie spóźnić się do domu na obiad”.
OdpowiedźOdpowiedź/Rozmyślania Tomka nad pytaniem, czy warto być dobrym dla dziewczyn/. Zob. E. Niziurski, Awantury kosmiczne, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1982, wyd. II, s. 153.
03.03.2025
Z jakiego utworu E. Niziurskiego pochodzi podany akapit? Kogo/czego dotyczy?
1.
„Niestety, na polu bitwy działy się fakty rażąco sprzeczne z historią. Owo bowiem Wielki Mistrz Ulryk, rozłożywszy na łopatki Zawiszę Czarnego, przedarł się aż do króla Władysława i zaczął z nim toczyć wspaniały pojedynek, o którym głucho zarówno u Długosza, jak i u innych kronikarzy. Na szczęście Wielki Książę Witold nie stracił rezonu i – zagrzawszy Litwinów okrzykiem: „Hura na Kolonistów!” – wpadł z nim na Ulryka”.
OdpowiedźOdpowiedź/Próba odtworzenia Bitwy pod Grunwaldem zainicjowana przez dra G. Otrębusa/. Zob. E. Niziurski, Awantura w Niekłaju, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2001, wyd. VII, s. 5.
24.02.2025
ZAPRASZAMY na tygodniówki
Skąd to znamy? Baw się wspólnie z nami
Będziemy przybliżać i popularyzować twórczość Jubilata oraz proponować nasze „tygodniówki” (zagadki, które będą pojawiać się co tydzień).
Chcemy, by rozwiązania stały się wartością samą w sobie i indywidualnie przyznawaną nagrodą sobie samym, czytelnikom umiejącym rozpoznać źródło, z którego zacytowany został fragment tekstu autora Siódmego wtajemniczenia.
Zaczynamy w poniedziałek, 24 lutego, na stronie konferencji Niziurski 2025.