Czy polskie nazwiska się odmieniają? Jak tak, to w jakich przypadkach? Odpowiedź PJ: Na tak ogólne pytanie można by udzielić ogólnej odpowiedzi: TAK, POLSKIE NAZWISKA NALEŻY ODMIENIAĆ. W szczegółach należałoby dodać kilka uściśleń, także dość ogólnych. Odmianie podlegają nazwiska męskie oraz żeńskie zakończone na -a (oraz niektóre na -y). Problematyczny może być jednak wołacz: panie […]

Czy wyrazy „przynajmniej” i „bynajmniej” mają to samo znaczenie? Odpowiedź PJ: Bynajmniej i przynajmniej należą wyrazów często mylonych pod względem znaczenia z uwagi na podobieństwo brzmieniowe. Zazwyczaj PRZYNAJMNIEJ zastępowane jest błędnie przez BYNAJMNIEJ. Partykuła PRZYNAJMNIEJ po pierwsze wyznacza nam pewne minimum, które jest do przyjęcia dla nadawcy: Wychodzisz? Zjedz przynajmniej kanapkę. I tu pojawia się […]

Które wyrażenie jest poprawne: „postawić przysłowiową kopkę nad i” czy „postawić kropkę nad i”? Odpowiedź PJ: Nawet w starannej polszczyźnie można spotkać zdanie typu: Postawił przysłowiową kropkę na i. Nie ma jednak żadnego przysłowia o kropce nad i. Istnieje związek frazeologiczny postawić kropkę nad i ’zakończyć jaką sprawę’. Frazeologizmów raczej nie należy używać w starannej […]

Które wyrażenie jest poprawne: „po najmniejszej linii oporu” czy „po linii najmniejszego oporu”? Odpowiedź PJ: Poprawnie i zgodnie z „zasadami fizyki” należy używać związku frazeologicznego: iść po linii najmniejszego oporu. Zawsze istnieje jakaś metaforyczna linia, na której opór stawiany przepływającemu prądowi  jest najmniejszy. Stąd tak określa się działanie wymagające najmniejszego wysiłku. Jednak równie często słyszymy […]

Piszemy „Z wielkiej litery” czy „Wielką literą”? Odpowiedź PJ: Starannie wyrażenie brzmi: wielka litera, potocznie: duża litera. W wypadku małej litery wyrażenie jest tylko jedno. Krytykowany i błędny rusycyzm *pisać coś z dużej litery (pisat’ s bol’szoj bukwy) pojawia się jednak częściej niż poprawny i rodzimy zwrot: pisać coś dużą literą: stanowiska wypisane były na […]

Dzień dobry, czy wyrazy aleja, aleje, plac, rondo, będące oficjalną częścią nazwy danej ulicy należy pisać z małej czy dużej litery? W uchwale rady miasta jest zapis: Rondo u zbiegu ulic 1 Maja, Marii Konopnickiej i Poznańskiej w Szczytnie otrzymuje nazwę: „Rondo im. Waltera Późnego”. W katalogu ulic (TERYT ULIC) jest to wpisane jako: „rondo […]